5 phương pháp vẽ trên gốm sứ 

Khi những người thợ gốm tìm kiếm các họa tiết, hiệu ứng màu sắc để bổ sung trên các mảnh gốm bằng đất sét của mình thì họ sẽ không chọn sơn đặc dụng.

Thông thường, thợ gốm có xu hướng “sơn” tác phẩm của họ bằng cách sử dụng các vật liệu gốm khác, chẳng hạn như lớp tráng men, các đường nước áo, hoặc bộ nhuộm màu oxit để thêm màu sắc và bắt mắt cho sản phẩm.

Tất cả những lớp họa tiết trang trí này đều sẽ dính vào phần bề mặt đất sét khi nung đến một nhiệt độ nhất định, vì vậy chúng sẽ đảm bảo không bị mòn hoặc bong ra như khi sơn hay dán trên.

Tuy nhiên, đối với các sản phẩm gốm đó chỉ nhằm mục đích trang trí, trưng bày không có tính năng sử dụng thì chúng ta có thể sử dụng các lớp sơn truyền thống đơn giản.

Một số phương pháp bạn có thể sử dụng để vẽ trên gốm sứ: 

• Lớp nền tráng men

Chúng ta có thể có được các hiệu ứng màu sắc tương tự như tranh màu nước trên đồ gốm nếu sử dụng lớp nền men vừa đủ mỏng và có đủ chất tạo màu để giảm thiểu sự phai màu.

Ta có thể sử dụng công nghệ chảo tráng men bán ẩm của AMACO (máy cán đất sét) để tạo ra các hiệu ứng giống như màu nước – giúp ta dễ kiểm soát hơn so với khi tô màu lên lớp tráng men lỏng.

Để có các hiệu ứng giống dạng nhựa trong acrylic hơn, bạn có thể sử dụng lớp tráng lỏng và phân chia chúng để có tính nghệ thuật hơn, tô nhiều lớp tráng men hơn trên bề mặt đất sét.

Với lớp lót bằng chất lỏng, tốt nhất là nên làm việc theo từng lớp, bởi vì có nhiều lớp sẽ không đủ độ bám, hãy chắc chắn rằng bạn đã có đủ ít nhất 3 lớp tráng trên bề mặt.

Hãy chuẩn bị sẵn sàng: Màu tối sẽ chảy qua các lớp bên trên, ngay cả khi bạn không thể nhìn thấy chúng trước khi được nung ra.

• Nước áo

Đây là một dạng huyền phù hóa lỏng của các hạt đất sét trong nước – có thể được sử dụng để tạo màu cho đồ gốm trước khi nung. Chúng ta có thể sử dụng các lớp nước áo màu trắng hoặc các lớp nước áo màu được nhuộm bằng oxit.

Một số thợ gốm tiết kiệm được các lớp nước áo còn sót lại khi nặn thành hình các mảnh khác. Các lớp nước áo được sử dụng tốt nhất trên đồ gốm chưa nung.

Có ba lợi ích khi sử dụng phương pháp này:

• • Có thể kiểm soát tốt hơn các sai sót để sửa chữa hoặc loại bỏ.
  • Sử dụng các lớp sơn nước áo phù hợp hơn với độ co của đất sét, điều đó có nghĩa là sẽ ít lo lắng hơn về các vật đính, đắp vào nặng hơn sẽ bị bong ra trong quá trình sấy hoặc nung.
  • Vì các lớp sơn nước áo sẽ bị mờ đi trong quá trình hoàn thiện, nên bạn có thể bổ sung thêm màu bằng cách sử dụng lớp tráng men nền (hoặc các loại men sành khác) để tăng cường tính chân thực, sinh động và xác định rõ hơn hình ảnh một cách dễ dàng.
• Nhuộm màu oxit

Bột màu oxit rất phù hợp để vẽ các đường thẳng, kẻ dọc ngang và tô các vùng màu rộng. Chúng ta có thể lựa chọn sử dụng các thuốc nhuộm màu oxit được bán sẵn trên thị trường, khi sử dụng vật liệu vụn để xử lý sẽ an toàn hơn và dễ kiểm soát hơn về mặt hóa học.

Bột màu oxit cũng có thể chỉ đơn giản là oxit đất được trộn trong nước, nhưng bạn sẽ cần xử lý những lớp men dính trên đó. Một số oxit có thể thay đổi màu sắc rất nhiều tùy thuộc vào các nguyên tố khác nhau có trong men.

Ví dụ: Oxit crom thường được coi là chất tạo màu xanh lá cây, nhưng nếu có thiếc trong men, nó có thể chuyển sang màu hồng.

• Tráng men

Trước đây, những người thợ gốm đã vẽ trên gốm sứ chỉ đơn giản bằng cách sử dụng nguyên liệu chính là men. Trong đó có vẽ men trên men, những mảng khác nhau sẽ có màu men khác nhau, phương pháp men chồng men này vẫn thường được các nhà xưởng truyền thống áp dụng.

Phương pháp tráng men thủ công

Tuy nhiên, vấn đề với phương pháp này là men có khả năng bị chảy khi nóng chảy trong quá trình nung. Điều này có thể làm cho một phần thiết kế bị cong xuống, không rõ ràng ở các góc cạnh, hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn các lớp thành men bên dưới. 

• Sơn acrylic hoặc sơn móng tay

Khi sản phẩm gốm không chỉ có một chức năng nhất định mà chỉ để trưng bày thì các nghệ nhân gốm thường chọn rất nhiều loại sơn phổ thông thay thế cho các sản phẩm đặc dụng để phần trang trí thêm bắt mắt, trong số đó có các ứng dụng từ sơn acrylic hay sơn móng tay.

Nhưng có một lưu ý rằng những loại sơn không đặc dụng cho gốm này sẽ khiến cho sản phẩm dễ bị bong tróc, phai màu theo thời gian, hoặc khi bị thấm nước.

Các bức tranh trưng bày gốm sứ hoặc các bức tượng trang trí thường được sử dụng các loại sơn phổ thông để thay thế. Sơn acrylic được sử dụng phổ biến nhất, ngoài ra còn có các loại sơn móng tay.

Không giống như các loại sơn khác, cả hai vật liệu này đều có ưu điểm là không tan trong nước khi chúng đã khô.

Sử dụng sơn acrylic hoặc sơn móng tay còn có một nhược điểm khác là chúng có thể làm phẳng và ảnh hưởng đến bề mặt đất sét bao phủ, các loại sơn này sẽ không phù hợp với những sản phẩm đắp nổi hoặc có bề mặt được thiết kế nhiều chi tiết. Có thể khá khó để kết hợp với những vật liệu này với đất sét.

Kết

Trên đây là 5 phương pháp vẽ trên gốm mà Sangom muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng các bạn sẽ có thêm cho mình những kiến thức bổ ích về gốm sứ cũng như cách trang trí trên gốm sứ. Với những ai có đam mê vẽ trên gốm thì chúc các bạn thành công khi thử làm theo một trong các phương pháp trong bài viết.

Theo dõi Sangom để có thêm nhiều kiến thức hay ho về gốm sứ nhé!